کد مطلب:16505 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » احكام

از ديدگاه قرآن، چه كسي حق قضاوت دارد؟

از ديدگاه قرآن، فقط خدا حق قضاوت دارد؛



1ـ در آية 57 سورة انعام ميخوانيم «اِنِ الْحُكْمُ اِلّا لِلّهِ يَقُصُّ الْحَقَّ وَ هُوَ خَيْرُ الْفاصِليِْنَ» [داوري و فرمان تنها ازآن خداست، او حق را از باطل جدا ميكند و بهترين جدا كنندة (حق از باطل) است.]



همين تعبير (ان الحكم الا لله) بدون جمله ذيل آن در سوره يوسف آية 40 آمده است.



البته آنچه در سورة يوسف آمده است ممكن است مفهوم گستردهتري داشته باشد كه هم حكومت را شامل شود و هم قضاوت و داوري را، ولي آنچه در آية بالا آمده به قرينة ذيل آن كه اشاره به فصل خصومتها و پايان دادن به نزاعها دارد، بيشتر ناظر به مسألة داوري است.



گروهي از مفسّران مانند طبرسي در مجمع البيان و فخر رازي در تفسير كبير نيز بر اين معني انگشت گذاردهاند.



2ـ در آيات 44و 45و 47 از سوره مائده به ترتيب ميخوانيم «وِ مَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِما اَنْزِلَ اللهُ فَاُولئِكَ هُمُ الْكافِرُونَ… فَاُولئِكَ هُمُ الظّالِمُونَ… فَاُولئِكَ هُمُ الْفاسِقُونَ»



[كساني كه به آنچه خدا نازل كرده است، حكم نكنند، كافرانند … ظالمانند … فاسقانند!]



كافرند به خاطر اينكه از خطّ توحيد (توحيد حاكميّت ) خارج شدهاند، ظالمند به خاطر اينكه به خود و به ديگران ستم ميكنند، چرا كه از مصالح قطعي احكام الهي محروم ميمانند و به گرداب مفاسد احكام جاهلي فرو ميغلطند، و فاسقند به خاطر اينكه از دايرة اطاعت خارج شدهاند و ميدانيم فسق همان خروج از خط اطاعت است. البتّه اين آيات مفهوم وسيعي دارد كه هم مسألة فتوا در احكام الهي را شامل ميشود، هم مسألة قضاوت و داوري و هم مسألة حاكميّت را كه در هر سه بعد بايد اين امور، موافق و مطابق حكم خدا و ما انزل الله بوده باشد.



3ـ در آية 60 نساء ، قرآن مجيد هر حكم غير الهي را حكم طاغوت ميشمرد و رفتن به سراغ آن را پيروي از خطّ شيطان ميداند، ميفرمايد



«اَلَمْ تَرَ اِلَي الَّذين يَزْعُمُونَ اَنَّهُمْ آمَنُوا بِما اُنْزِلَ اِلَيْكَ وَ ما اُنْزِلَ مِنْ قَبْْلِكَ يُريدُونَ اَنْ يَتَحاكَمُوا اِلَي الطّاغُوتِ وَ قَدْ اُمِرُو اَنْ يَكْفُرُوا بِهِ وَيُريدُ الشَّيْطانُ اَنْ يُضِلَّهُمْ ضَلالَاً بَعيداً» [آيا نديدي كساني را كه گمان ميكنند به آنچه (از كتابهاي آسماني كه) برتو و بر پيشينيان نازل شده ايمان آوردهاند، در حالي كه ميخواهند براي داوري نزد طاغوت و حكّام باطل بروند؟ با اينكه به آنها دستور داده شده كه به طاغوت كافر شوند، امّا شيطان ميخواهد آنها را گمراه كند و به بيراهههاي دور دستي بيفكند؟!]



4ـ قرآن، احكام و داوريهايي را كه از غير مبداأ الهي صادر ميشود، حكم جاهليّت ميشمرد و در برابر كساني كه خواهان احكام غير الهي بودند (مانند گروهي از يهود كه با يكديگر منازعه داشتند و انتظار داشتند با مراجعه به پيامبر اسلام(ص) آن حضرت مطابق ميل آنها حكم كند) مي فرمايد



«اَفَحُكْمُ الْجاهِلِيَّهِ يَبْغُونَ وَ مَنْ اَحْسَنُ مِنَ اللهِ حُكْمًا لِقُوْمٍ يُوقِنُونَ» مائده/5 [آيا آنها حكم جاهليّت را (از تو) ميخواهند و چه كساني براي افراد با ايمان بهتر از خدا حكم ميكند.]



5ـ در جاي ديگر به پيامبر اسلام(ص) ياد ميدهد كه بگويد



«اَفَغَيْرَ حُكْمِ اللهِ اَبْتَغي حَكَماً وَ هُوَ الَّذي اَنْزَلَ اِلَيْكُمُ الْكِتابَ مُفَصَّلاً» انعام/114 [آيا غير خدا را به داوري بطلبم، درحالي كه اوست كه اين كتاب آسماني را كه همه چيز درآن است فرستاده است؟!]



6ـ در جايي ديگر با صراحت تمام دستور ميدهد كه همة اختلافات را با داوري خداوند حل كنند، ميفرمايد



«وَ ما اخْتَلَفْتُمْ فِيهِ مِنْ شَيئ فَحُكمُه اِلَي الله» شوري/10 [در هر چيز اختلاف كنيد داوريش با خداست.]



از مجموع اين آيات و آيات ديگر، به روشني اين مطلب ثابت ميشود كه از ديدگاه قرآن، داور و قاضي و حاكم خداست و كساني كه از سوي او به داوري و قضا مينشينند و هر چه غير آن است، حكم جاهليّت و داوري طاغوت و شيطان ميباشد!



ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

---

پيام قرآن ج 10


حضرت آيت الله مكارم شيرازي و ساير همكاران